overzicht
producten&diensten

Stille veranderingen

De vijf genoemde veranderingen hebben veel publieke aandacht gekregen. In stilte zijn er nog wat kleine regels veranderd. Sommige mogen niet onvermeld blijven.

Dicteewoorden
De jongedame die ik als logee had, bleek gênant genoeg een employee van Wim te zijn, die direct een ontkennend communiq over dit debacle deed uitgaan, en een scène over dit echec maakte.

 

Aaneenschrijven van samenstellingen met drie woorden

Vroeger kon je nog wel eens lachen. Toen had je nog kleine boeren, en die hadden een partij: de kleine-boerenpartij. Die werd door argeloze journalisten wel uitgemaakt voor kleine boerenpartij: een kleine partij van boeren.
Evenzo had je het vreemde talenonderwijs, onderwijs dat zo vreemd nog niet was, als je het maar spelde als vreemde-talenonderwijs.
Het verwarrende was, dat het streepje hier geen scheiding aangaf, maar juist een sterker verband.

Regel:
Schrijf drieledige samenstellingen waar mogelijk aaneen

Een kaart voor het openbaar vervoer is een openbaarvervoerkaart.
Zo is spel je het meest bekeken NOS-journaal als achtuurjournaal, een te snel rijdende trein hogesnelheidstrein, en de door budgethouders minder gewenst geachte regeling openeinderegeling.

Accenten

Uit de tijden dat niet het Engels maar het Frans ons Nederlands beïnvloedde, hebben wij nog een aantal accenten over. Langzaam worden zij uit de taal geregeld. Spectaculair is bij deze herziening bijvoorbeeld het verdwijnen van accenten uit vrouwelijke vormen.

Regel:
In algemeen gebruikte Franse woorden krijgt alleen de e nog zijn accenten

We spellen dus: communiqué, employé, scène, enquête en gênant.

Uitzondering 1:
Geen accent krijgt een é in de eerste lettergreep

We spellen dus: echec, frequent en plenair.
Maar coupé, want daar staat de é in de tweede lettergreep.

Uitzondering 2:
Geen accent krijgt een e in de vrouwelijke vorm

We spellen dus: logee, prostituee en employee.

Hoofdletters

Sommige nieuwe hoofdletterregels zijn wat strenger, andere wat liberaler. Het hoofdletterregime blijft echter ook in de nieuwe spelling vrij willekeurig. We beschouwen hier alleen de veranderingen.

Regel:
Alle namen van feestdagen krijgen een hoofdletter

Ook de niet-kerkelijke feestdagen krijgen voortaan een hoofdletter:
Kerstmis, Oudjaar, Koninginnedag, Hemelvaart.

Uitzonderingen zijn: carnaval en prinsjesdag.

Regel:
Samenstellingen met namen van feestdagen krijgen géén hoofdletter

Verwarrend genoeg spellen we:
oudejaarsavond, kerstavond, paasnacht, hemelvaartsdag, kerstvakantie.

Regel:
Aanduidingen van vorsten, staatshoofden en kabinetsleden krijgen alleen een hoofdletter wanneer de staatsrechtelijke functie bedoeld wordt.

Zo spellen we dat de Minister de beschikking tekende, en dat onze minister met de dienstauto op vakantie ging.

Zo spellen we ook dat de Koningin de troonrede uitspreekt, en de koningin een kersttoespraak hield.

Afko’s

De schrijfwijze van afkortingen is helaas nog steeds niet echt beregeld. Wel vinden we in het Groene boekje verstopt onder het kopje “De hoofdletter” een paar aanwijzingen. Afzonderlijke afko’s vinden we echter nog maar mondjesmaat in de woordenlijst.

Regel:
De eigenaar van een afgekorte naam bepaalt de schrijfwijze

Zo spellen we Benelux naast EU, en VVD naast PvdA.

Regel:
Afgekorte titulatuur in kleine letter, met punt

Zo om de twee jaar brandt onder academici en andere taalkundige juristen een discussie los over “de kleine lettertjes en de puntjes”. Hoeft ook al niet meer, we spellen voortaan:
drs., lic., mr. en prof.

Regel:
Afkortingen van wetten en regelingen in hoofdletters

CAO, AOW, VUT, BTW, AWBZ

Sputter, sputter

·    Hoe zit het met de accenten in niet-Franse woorden?
Bèta (Grieks) en skûtsje (Frysk) houden hun accenten.

·    En als ik iets wil benadrukken, mag ik dan een accent gebruiken?
Ja, maar dan alléén het accent aigu, het streepje voorover:
én, dé, ééuwig, fantástisch.
Let op de à in twee stuks à ¦ 5,-
Het accent grave, het streepje achterover gebruikt u alleen nog in Franse woorden en wanneer u een uitspraak wilt benadrukken:
hè? (bij verbazing) (+ hééé bij verontwaardiging).

 

      

 


 mailto:postbus@ppintaal.nl

© PP in taal 2001